Fazla mesai yapan işçi bunu nasıl kanıtlamalı?

Günümüz Türkiye'sinde çalışma saatleri neredeyse her davada işçi ve işveren arasında uyuşmazlık konusu olmaktadır. 4857 sayılı İş Kanununun 41. maddesine göre bir iş yerinde haftalık mesai saati en fazla 45 saattir. Haftalık 45 saatten fazla çalışan işçi fazla mesai ücretine hak kazanır ancak bu çalışmaların ispatı işçiye aittir. İşçinin fazla çalışma yaptığını kanıtlaması halinde bu yaptığı çalışmalar için %50 zamlı ücret ödenecektir. Peki işçi bunu nasıl kanıtlayabilecektir?

Yüksek Mahkeme'nin yerleşik kararlarına göre '' Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.” Ancak hemen belirtmek gerekir ki bordrolarda fazla mesai tahakkuku varsa ve imzalıysa aksi tanıkla ispat edilemez. İşçi bu durumda fazla mesai yaptığını yazılı delille ispat edebilecektir.

Yargıtay'ın yerleşmiş içtihatlarına göre iş yerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez. Bu nedenle yazılı delil yoksa ve fazla mesai yapıldığı tanık beyanları ile ispat edilecekse iş yerinde çalışma düzenini bilen tanık beyanları gerekmektedir. Konuya ilişkin Yüksek Mahkeme kararları;

''Davacı tanıkları işyeri çalışanı olmayıp davacının inşaatta bekçilik yaptığı sürede çalışma gün ve saatlerini tam olarak bilmeleri mümkün değildir. Bu nedenle davacı tanıklarının beyanlarına itibar edilmemesi isabetlidir.'' (9.Hukuk Dairesi Esas: 2016/ 16197 Karar: 2020 /4805))

''Davacının dinletmiş olduğu tanıkların davacının köylüsü ve amcası olup iş yeri çalışanları değildir. İşyeri koşulları ve davacının çalışma sistemi ile ilgili görgüye dayalı bilgileri bulunmamaktadır. Bu nedenle davacı tarafından fazla mesai, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil alacakları ispatlanamamıştır. '' (22.Hukuk Dairesi Esas: 2015/ 15603 Karar: 2017 / 14535)

İşçinin imzalı ücret bordrolarına ''ihtirazı kayıt'' koyması durumunda ne olur?

Kural olarak işçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır ancak bu bordrolarda işçi daha fazla çalıştığına dair ihtirazi kayıt koymuşsa bordroda görünenden daha fazla çalışma yaptığını her türlü delille ispat edebilir.

İmzalı ücret bordrolarında fazla mesai tahakkuku sembolik gösterilmişse bu durumda da işçi fazla mesai yaptığını tanık delili ile ispat edebilecektir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2014/37967 E. 2016/8728 K. sayılı kararında da bu şekilde karar vermiştir;

''İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma veya tatil ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yapıldığı ileri sürebilir. Ancak, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir.

Bordro imzalı olsa da bordroda fazla mesai ve tatil çalışmaları karşılığı ücret göstermelik ve sembolik olarak gösterilmiş ise bu durumda da işçi tanıkla daha fazla mesai ve tatillerde çalıştığını kanıtlarsa, bu durumda fark ücretleri hesaplanmalıdır. ''

İşçilik alacaklarınız ile ilgili yasal işlemler için Alkan Hukuk Bürosu avukatlarından iş hukuku alanında tecrübe sahibi Av. Ogün ALKAN ve Av. Şevval VARANKAYA ile iletişime geçebilirsiniz.